รู้จักความฉลาดทางอารมณ์ 4 ส่วน Emotional Intelligence’ Quadrants | Emotional Intelligence (EQ/EI) EP.2

จิตวิทยาสู่ความสำเร็จอย่างสุขสมดุล: พัฒนาความฉลาดทางอารมณ์ (Emotional Intelligence - EQ/EI) หนึ่งในทักษะบริหารสุดยอดทีมแห่งความสุข ที่ทุกองค์กรควรให้ความสำคัญ

จิตวิทยาสู่ความสำเร็จอย่างสุขสมดุล: ความฉลาดทางอารมณ์ ถือเป็นหนึ่งในทักษะบริหารสุดยอดทีมแห่งความสุข ที่ทุกองค์กรควรให้ความสำคัญ การพัฒนาผู้นำในองค์กรที่ความเข้าถึงใจตนเอง-ผู้อื่น และพัฒนาความสัมพันธ์กับผู้คนอย่างสุขสมดุลนั้น ฟังดูพื้น ๆ แต่งานวิจัยบอกว่ามีน้อยคนที่มี EQ ระดับสูง

Emotional Intelligence (EI) หรือ ความฉลาดทางอารมณ์ คือความสามารถของมนุษย์ในการรับรู้ เข้าใจ ใช้ประโยชน์ และจัดการอารมณ์ของตนในทางบวก ผู้นำที่มี EI / EQ สูงจะมีความเครียดน้อยลง สื่อสารได้ดีขึ้น มีความเห็นอกเห็นใจมากขึ้น และเอาชนะความท้าทายได้ง่ายขึ้น ยิ่งไปกว่านั้น พวกเขารู้แน่ชัดว่าสภาพจิตใจของตนเองมีอิทธิพลต่อปฏิกิริยาทางอารมณ์ของคนรอบข้างอย่างไร สำหรับในบทความนี้จะกล่าวถึงหนึ่งในองค์ประกอบพื้นฐานของการมีความฉลาดทางอารมณ์ ซึ่งก็คือ การตระหนักรู้อารมณ์ หรือ มี emotional awareness

Daniel Goleman นักจิตวิทยาที่เรียกได้ว่าเป็นบิดาแห่งความฉลาดทางอารมณ์ ได้พัฒนาทฤษฎี และ Daniel Goleman’s model ตั้งแต่ปีค.ศ. 1998 จนกระทั่งปีค.ศ. 2002 ได้จำแนก Emotional Intelligence (EI) หรือ ความฉลาดทางอารมณ์ เป็น 4 องค์ประกอบ ได้แก่
Daniel Goleman’s Emotional Intelligence Quadrant | องค์ประกอบ 4 ด้านของความฉลาดทางอารมณ์

โดยหลักแล้ว​ “ความฉลาดทางอารมณ์” มี 2 เรื่อง คือ Emotional Awareness and Management ความตระหนักรู้และการจัดการอารมณ์ แต่ต้องมีทั้ง 2 ด้าน คือ ด้านตนเอง และผู้อื่น

สำหรับในบทความนี้เราจะพูดถึง Emotional Awareness ในกรอบสีเขียวก่อน ซึ่งประกอบด้วย 2 ด้าน คือ การรับรู้ภายในตนเอง และผู้อื่น (สังคม) ซึ่งหากอธิบายตามทฤษฎีของ Piaget 1937 แล้ว เขาได้แบ่งระดับความตระหนักรู้อารมณ์เป็น 5 ระดับ ดังภาพ

ระดับที่ 1: ความรู้สึกทางร่างกาย/การทำงานของอวัยวะภายใน (Somatic sensations / visceromotor activity)

ประสบการณ์ทางอารมณ์ในระดับนี้ประกอบด้วยความรู้สึกทางร่างกาย บุคคลอธิบายถึงความรู้สึกทางร่างกายหรือไม่สามารถบรรยายประสบการณ์ของตนได้

ระดับที่ 2: แนวโน้มการกระทำ/กิจกรรมทางกาย (Action tendencies/somatomotor activity)

ประสบการณ์ทางอารมณ์ในระดับนี้ประกอบด้วยการกระทำหรือแนวโน้มการกระทำ (การเข้าใกล้หรือการหลีกเลี่ยง พฤติกรรมทำร้ายตัวเอง ฯลฯ) และมีคำอธิบายในทำนองเดียวกัน แนวโน้มการกระทำเหล่านี้มีความสัมพันธ์กัน (รู้สึกดีหรือไม่ดี) ซึ่งไม่มีความแตกต่าง

ระดับที่ 3: ความรู้สึกส่วนบุคคล (Individual feelings)

ในระดับนี้บุคคลจะมีประสบการณ์ด้านอารมณ์เป็นสภาวะความรู้สึกทางอารมณ์ที่แยกจากกันและเฉพาะเจาะจง คำอธิบายอารมณ์เป็นแบบมิติเดียวและมักเป็นแบบเหมารวม (“ฉันรู้สึกโกรธ”)

ระดับที่ 4: การผสมผสานของความรู้สึก (Blends of feeling)

ระดับนี้มีลักษณะเป็นความสามารถในการมีความรู้สึกที่ตรงกันข้ามหรือแตกต่างอย่างชัดเจน เช่น รู้สึกเศร้าแต่ยังมีความหวัง

ระดับที่ 5: การผสมผสานของความรู้สึกที่ผสมผสาน (Blends of blends of feeling)

ในระดับนี้บุคคลมีความสามารถที่จะชื่นชมความซับซ้อนในประสบการณ์ของตนเองและผู้อื่นไปพร้อมๆ กัน บุคคลในระดับนี้ยังสามารถชื่นชมความรู้สึกของอีกฝ่ายที่มีหลายมิติและแตกต่างกันนิดหน่อย โดยการจินตนาการว่าตนเองอยู่ในสถานการณ์ของอีกฝ่าย โดยไม่ลำเอียงจากสภาวะทางอารมณ์ของตนเอง การเปรียบเทียบความรู้สึกที่บุคคลหนึ่งอาจรู้สึกในสถานการณ์หนึ่งกับอีกสถานการณ์หนึ่งเป็นอีกตัวอย่างหนึ่งของการทำงานระดับ 5

ซึ่งสาเหตุที่เราพึงจะต้องเข้าใจเพื่อพัฒนาความฉลาดทางอารมณ์ (EI/EQ) เพื่อนำไปสู่พัฒนาตนเองและพัฒนาผู้อื่นก็คือ พื้นฐานของการที่จะเป็นผู้นำที่ดีที่มีระดับความฉลาดทางอารมณ์สูง คือ การที่เราจะต้องพัฒนาที่ความตระหนักรู้อารมณ์และความคิดตนเองให้ได้เสียก่อน โดยเริ่มจากพื้นฐานแรกรับรู้ความรู้สึกที่ร่างกายและรู้การกระทำของตนเอง หรือหลายคนอาจเคยได้ยินคำว่า “การฝึกสติ” นี่ คือการฝึกฝนแบบเดียวกัน ซึ่งมีเทคนิคให้เลือกฝึกได้หลายรูปแบบ และเมื่อเรามีพื้นฐานนี้แล้วการนำไปสู่การรับรู้อารมณ์ตนเอง เช่น รู้ว่าตอนนี้ฉันโกรธ รู้ว่าฉันอิจฉา และรู้ว่าฉันชอบ/ไม่ชอบ/รัก/เกลียด เป็นต้น รู้แบบไม่ตัดสินว่าถูกผิดไปเรื่อย ๆ เราจะรับรู้หรือตระหนักรู้ได้ฉับไวมากขึ้น และเมื่อรู้ไวขึ้น เราก็จะฝึกจัดการอารมณ์และการกระทำได้มากขึ้นตามลำดับ สำหรับการรับรู้อารมณ์ผู้อื่น หรือสังคม


หากสนใจพัฒนาพนักงานและผู้นำในองค์กร ขอคำแนะนำเพิ่มเติมจาก Mentall Wellness Team ของใจฟู หรือเข้าร่วมกิจกรรม “Emotional Management” ล่าสุดได้ อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมที่: ลิงค์รายละเอียด

ขอคำแนะนำ และสอบถามเพิ่มเติม Tel: 064-939-7416  | e-mail: info@nexephealth.com, www.jaifully.com

🟦 📌 add LINE OA @jaifull เพื่อขอรับคำปรึกษาส่วนตัว หรือเยี่ยมชมระบบให้คำปรึกษา


ติดตามใจฟู



บทความอื่น ๆ

References: